NHÂN SỰ LÀ GÌ? VAI TRÒ VÀ CÁC VỊ TRÍ CÔNG VIỆC CỦA NGÀNH NHÂN SỰ
IzzyMe • 10 tháng 9, 2024
Bộ phận nhân sự đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo công ty có đủ người vào đúng vị trí và nuôi dưỡng một môi trường làm việc công bằng, tôn trọng giữa các thành viên với nhau. Nhân sự cũng phải đảm bảo rằng, mọi nhân viên đều có cơ hội thăng tiến, phát triển trong vai trò của họ.
Mục lục
- Nhân sự là gì?
- Vai trò của ngành nhân sự
- Các vị trí công việc của ngành nhân sự
- Các vị trí công việc của ngành nhân sự
- Tuyển dụng
- Quản lý nhân sự
- Lương thưởng và phúc lợi
- Đào tạo và phát triển
- Quan hệ lao động
- Những kỹ năng, yêu cầu mà những người làm nhân sự cần phải có
- Kiến thức chuyên môn
- Kỹ năng mềm
- Yếu tố cá nhân
1. Nhân sự là gì?
Nhân sự (Human Resources - HR) là một lĩnh vực quản lý tập trung vào việc quản lý nguồn lực con người trong một tổ chức. Nói một cách đơn giản hơn, nhân sự là tất cả những hoạt động liên quan đến việc thu hút, phát triển, động viên và duy trì nguồn nhân lực để đạt được mục tiêu của doanh nghiệp, góp phần tạo nên sự thành công chung cho tổ chức.
2. Vai trò của ngành nhân sự
Ngành nhân sự đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự thành công và phát triển của bất kỳ tổ chức nào. Sau đây là một số vai trò quan trọng của ngành nhân sự:
2. 1. Xây dựng và phát triển nguồn nhân lực
- Quy hoạch nguồn nhân lực: Dự báo nhu cầu nhân sự trong tương lai, lập kế hoạch tuyển dụng và phát triển đội ngũ.
- Tuyển dụng:
- Tìm kiếm, thu hút và tuyển chọn những ứng viên phù hợp với văn hóa và mục tiêu của doanh nghiệp.
- Đánh giá năng lực, kỹ năng và kinh nghiệm của ứng viên thông qua các vòng phỏng vấn và bài kiểm tra.
- Xây dựng các chương trình tuyển dụng hiệu quả để thu hút ứng viên tiềm năng.
- Duy trì mối quan hệ tốt đẹp với các ứng viên, ngay cả khi họ không được tuyển dụng.
- Đào tạo và phát triển:
- Xây dựng các chương trình đào tạo và phát triển để giúp nhân viên nâng cao kiến thức, kỹ năng và năng lực.
- Tổ chức và thực hiện các chương trình đào tạo một cách hiệu quả, sử dụng các phương pháp giảng dạy đa dạng, phù hợp với từng nhân viên.
- Tạo thêm nhiều cơ hội cho nhân viên học tập và phát triển chính mình.
- Khuyến khích, thúc đẩy nhân viên tham gia vào các khóa học và hội thảo về chuyên ngành.
- Cùng nhân viên xây dựng lộ trình phát triển sự nghiệp cho họ
- Quản lý hiệu suất:
- Đặt ra các mục tiêu, hiệu suất công việc cần phải đạt được cho nhân viên nhằm thúc đẩy năng suất công việc.
- Cung cấp phản hồi một cách đầy đủ, chính xác cho từng nhân viên để giúp họ có thể cải thiện hiệu suất công việc, năng lực của bản thân.
- Đánh giá năng lực và hiệu quả làm việc của nhân viên một cách thường xuyên và khách quan để đưa ra các quyết định liên quan đến thăng tiến, tăng lương.
- Thiết kế các chương trình nhằm khuyến khích, hỗ trợ nhân viên khi họ hoàn thành tốt công việc được giao nhằm giữ chân nhân viên để giảm thiểu tỷ lệ nghỉ việc.
- Khen thưởng và công nhận những nhân viên có thành tích tốt.
- Xử lý các vấn đề liên quan đến hiệu suất thấp một cách kịp thời và hiệu quả.
2.2 Duy trì môi trường làm việc tích cực
- Xây dựng văn hóa doanh nghiệp: Tạo ra một môi trường làm việc thân thiện, nơi nhân viên cảm thấy được tôn trọng và có cơ hội phát triển.
- Quan hệ lao động:
- Xây dựng và duy trì mối quan hệ tốt đẹp giữa người lao động và nhà quản lý.
- Thực hiện các quy định về lao động và bảo vệ quyền lợi của nhân viên.
- Đảm bảo môi trường làm việc an toàn, tích cực và công bằng cho nhân viên.
- Giải quyết các tranh chấp lao động giữa nhân viên và ban lãnh đạo.
- Phúc lợi: Cung cấp các chế độ phúc lợi hấp dẫn để thu hút và giữ chân nhân viên.
- An toàn lao động: Đảm bảo môi trường làm việc an toàn và lành mạnh.
2.3. Đóng góp vào chiến lược kinh doanh
- Đồng hành cùng doanh nghiệp: Nhân sự đóng vai trò tư vấn chiến lược, giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu kinh doanh.
- Cải thiện hiệu suất: Đảm bảo rằng nhân viên có đủ năng lực và động lực để hoàn thành công việc một cách hiệu quả.
- Giảm thiểu rủi ro: Đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật về lao động, xử lý các vấn đề liên quan đến lao động, giảm thiểu rủi ro pháp lý.
2.4. Tăng cường năng lực cạnh tranh
- Thu hút nhân tài: Giúp doanh nghiệp thu hút và giữ chân những nhân tài xuất sắc.
- Cải thiện hình ảnh doanh nghiệp: Một bộ phận nhân sự chuyên nghiệp sẽ giúp xây dựng hình ảnh tích cực của doanh nghiệp.
- Tăng năng suất lao động: Nhờ vào việc đào tạo và phát triển, năng suất lao động của nhân viên sẽ được cải thiện đáng kể.
2.5. Hỗ trợ các hoạt động hành chính:
- Quản lý các hồ sơ nhân sự.
- Hỗ trợ xử lý các thủ tục hành chính liên quan đến nhân viên
- Giúp đỡ các bộ phận khác trong tổ chức.
- Đảm bảo luôn tuân thủ đầy đủ, đúng đắn các quy định mà pháp luật đã quy định.
- Cập nhật nhanh chóng, kịp thời các thay đổi liên quan đến luật lao động cũng như các quy định của chính phủ.
3. Các vị trí công việc của ngành nhân sự
Ngành nhân sự là một lĩnh vực rộng lớn với nhiều vị trí công việc khác nhau. Tùy vào quy mô và cấu trúc của mỗi tổ chức mà các vị trí nhân sự cụ thể có thể có giống hoặc khác nhau. Nhưng nhìn chung, các vị trí công việc phổ biến, thường gặp trong ngành nhân sự bao gồm các vị trí như sau:
3. 1. Tuyển dụng:
- Chuyên viên tuyển dụng: Phụ trách tìm kiếm, thu hút, sàng lọc và tuyển dụng ứng viên phù hợp với yêu cầu của vị trí công việc.
- Trưởng phòng tuyển dụng: Quản lý đội ngũ chuyên viên tuyển dụng, xây dựng chiến lược tuyển dụng, báo cáo kết quả tuyển dụng cho ban lãnh đạo.
3.2. Quản lý hành chính nhân sự:
- Nhân viên hành chính nhân sự: Quản lý, xử lý hồ sơ nhân sự, thực hiện các thủ tục hành chính có liên quan đến nhân viên như chấm công, tính lương, bảo hiểm,...
- Chuyên viên nhân sự: Hỗ trợ thực hiện các hoạt động về quản lý nhân sự như đào tạo, đánh giá hiệu suất, quản lý quan hệ lao động,...
- Trưởng phòng nhân sự: Quản lý bộ phận nhân sự, xây dựng và triển khai các chính sách nhân sự, báo cáo kết quả hoạt động nhân sự cho ban lãnh đạo.
3.3. Lương thưởng và phúc lợi
- Chuyên viên lương thưởng và phúc lợi (C&B): Phụ trách việc tính lương, thưởng cũng như trợ cấp cho nhân viên theo các quy định của công ty.
- Trưởng phòng lương thưởng và phúc lợi: Quản lý đội ngũ chuyên viên lương thưởng và phúc lợi, xây dựng và triển khai chính sách lương thưởng và phúc lợi, báo cáo kết quả hoạt động lương thưởng phúc lợi cho ban lãnh đạo.
3. 4. Đào tạo và phát triển
- Chuyên viên đào tạo và phát triển (L&D): Thiết kế và triển khai các chương trình đào tạo cho nhân viên.
- Giảng viên đào tạo: Đảm nhận việc giảng dạy các chương trình đào tạo cho nhân viên.
- Trưởng phòng Đào tạo và phát triển: Quản lý đội ngũ chuyên viên đào tạo, xây dựng chiến lược đào tạo và phát triển, báo cáo kết quả hoạt động đào tạo và phát triển cho ban lãnh đạo.
3. 5. Quan hệ lao động:
- Chuyên viên quan hệ lao động: Giải quyết các tranh chấp lao động giữa nhân viên và ban lãnh đạo, thực hiện các quy định về lao động và bảo vệ quyền lợi của nhân viên.
- Trưởng phòng Quan hệ lao động: Quản lý, điều hành đội ngũ chuyên viên quan hệ lao động, xây dựng và thực hiện các chính sách quan hệ lao động, báo cáo kết quả hoạt động quan hệ lao động cho ban lãnh đạo.
Ngoài ra, còn có một số vị trí công việc khác trong ngành nhân sự như:
- Nhân viên văn phòng: Hỗ trợ công việc cho các bộ phận khác trong phòng nhân sự.
- Trợ lý nhân sự: Hỗ trợ thực hiện các công việc cho Giám đốc hoặc Trưởng phòng Nhân sự.
- Chuyên viên quản trị nhân lực: Quản lý các hệ thống quản trị nhân lực của tổ chức.
Lưu ý:
- Mức độ cụ thể của công việc cho mỗi vị trí có thể khác nhau tùy theo quy mô và ngành nghề của tổ chức.
- Các vị trí nhân sự thường yêu cầu ứng viên phải có các kiến thức chuyên môn về quản trị nguồn nhân lực cũng như ứng viên cần có kỹ năng giao tiếp, đàm phán và giải quyết vấn đề chính xác, hiệu quả.
4. Những kỹ năng, yêu cầu mà người làm nhân sự cần sở hữu
Để trở thành một nhân viên nhân sự xuất sắc, một cá nhân cần đáp ứng những yêu cầu sau:
4.1. Kiến thức chuyên môn:
- Nắm chính xác, đầy đủ các kiến thức chuyên môn về quản trị nguồn nhân lực: Bao gồm việc tuyển dụng, chọn lọc, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, quản lý hiệu suất lao động,...
- Hiểu biết về luật lao động: Nắm rõ các quy định của pháp luật lao động liên quan đến tuyển dụng, hợp đồng lao động, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế,...
4.2. Kỹ năng mềm:
- Kỹ năng giao tiếp hiệu quả: Giao tiếp tốt với ứng viên, nhân viên, ban lãnh đạo và các bên liên quan khác.
- Kỹ năng đàm phán: Đàm phán lương thưởng, phúc lợi, hợp đồng lao động,... một cách chuyên nghiệp.
- Kỹ năng giải quyết vấn đề: Giải quyết các tranh chấp lao động, mâu thuẫn giữa nhân viên,... một cách hiệu quả.
- Kỹ năng tổ chức: Tổ chức các hoạt động tuyển dụng, đào tạo, đánh giá hiệu suất,... một cách khoa học và logic.
- Kỹ năng làm việc nhóm: Làm việc hiệu quả trong môi trường tập thể, hợp tác với các bộ phận khác trong công ty.
- Kỹ năng tư duy logic và phản biện hợp lý: Phân tích chính xác các thông tin từ đó đưa ra quyết định và giải pháp phù hợp.
- Trí tuệ cảm xúc (EQ): là yếu tố không thể thiếu để người làm nhân sự thấu hiểu và hỗ trợ nhân viên một cách hiệu quả.
4.3. Yếu tố cá nhân:
- Có trình độ học vấn phù hợp: Tốt nghiệp đại học chuyên ngành Quản trị nhân lực, Tâm lý học hoặc các ngành liên quan.
- Có kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực nhân sự: Ưu tiên những ứng viên đã có kinh nghiệm làm việc trước đây ở các vị trí như chuyên viên tuyển dụng, chuyên viên nhân sự,...
- Có khả năng thích nghi và học hỏi: Lĩnh vực nhân sự luôn thay đổi do vậy cần có khả năng thích nghi và học hỏi những kiến thức mới.
- Có đạo đức nghề nghiệp: Trung thực, khách quan, bảo mật thông tin cá nhân của nhân viên.
- Có tố chất phù hợp:
- Nhân ái: Quan tâm đến con người, thấu hiểu tâm lý nhân viên.
- Kiên nhẫn: Giải quyết các vấn đề một cách bình tĩnh và chuyên nghiệp.
- Có tinh thần trách nhiệm cao: Hoàn thành đầy đủ, chính xác các công việc đã được giao.
- Có khả năng lãnh đạo: Lãnh đạo và hướng dẫn đội ngũ nhân viên.
Bên cạnh đó, để thành công trong lĩnh vực nhân sự, bạn cũng cần phải có một niềm đam mê đối với công việc, yêu mến mọi người xung quanh và luôn sẵn lòng giúp đỡ họ phát triển.
Lời kết
Thông qua bài viết này ta đã hiểu được rằng nhân sự đóng vai trò thiết yếu trong doanh nghiệp, giúp tổ chức đạt được mục tiêu chiến lược; đồng thời xây dựng môi trường làm việc tích cực và nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức.
Trước khi iPhone ra đời, thị trường điện thoại di động đã có rất nhiều sản phẩm đa dạng từ các hãng khác nhau, bao gồm cả Nokia đang chiếm giữ ngôi vương lúc bấy giờ với kiểu điện thoại truyền thống nhiều phím bấm. Nhưng Apple đã đem đến một luồng gió mới với thiết kế sang trọng, đơn giản và tiện lợi, màn hình cảm ứng và hệ điều hành iOS đột phá. Nhờ đổi mới sáng tạo, iPhone đã trở thành một sản phẩm được ưa chuộng và đem lại lợi nhuận lớn cho Apple, củng cố vị thế của hãng trong lĩnh vực công nghệ. Điều này cho thấy đổi mới (innovation) là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp tiến bộ và phát triển khi tạo ra sản phẩm và dịch vụ mới hoặc cải tiến nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng, giúp doanh nghiệp giữ vững thị phần và tạo ra sự khác biệt so với đối thủ cạnh tranh. Ngoài ra, đổi mới còn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quá trình sản xuất, giảm chi phí, tăng năng suất và nâng cao chất lượng sản phẩm. Một trong những quyển sách mà bạn có thể tham khảo về đổi mới là 10 kiểu đổi mới - Nguyên tắc xây dựng Đột phá (Ten Types of Innovation - The discipline of building breakthroughs) được nghiên cứu và phát triển bởi Doblin, một công ty tư vấn đổi mới toàn cầu thuộc Deloitte, chuyên đồng hành cùng các doanh nghiệp và tổ chức đổi mới và phát triển.
Nếu bạn tìm kiếm một quyển sách để kích thích tư duy và sự sáng tạo, thì quyển sách "Hãy tò mò như một đứa trẻ" được viết bởi bộ đôi tác giả Brian Grazer và Charles Fishman là một lựa chọn tuyệt vời. Grazer là nhà sản xuất phim thành công nhất Hollywood từng nhận Oscar và đã sản xuất nhiều bộ phim ăn khách như "Apollo 13", "A Beautiful Mind", "The Da Vinci Code" và "Frost/Nixon". Ông cũng là người sáng lập của hãng sản xuất phim Imagine Entertainment, một trong những hãng phim độc lập lớn nhất tại Hollywood và từng được tạp chí Time bình chọn là một trong 100 người có tầm ảnh hưởng nhất thế giới.
Thường khi nghe sách nói, mình ưu tiên các sách về kinh doanh - quản trị để nâng cao kiến thức và tích lũy nhiều câu chuyện hay cho công việc của mình. Nhưng một lần tình cờ khi lướt qua danh mục sách nói, tựa đề "Năm người gặp trên thiên đàng" đập vào mắt mình. Và mình đã bị cuốn theo nội dung câu chuyện khi quyết định nghe thử chỉ vì tò mò phút ban đầu.
Làm thế nào để nhận chân giá trị được bản thân mình và gia tăng giá trị ấy theo thời gian để có được một cuộc sống hạnh phúc, cân bằng giữa công việc và gia đình? Mika Brzezinski, người đẫn chương trình kiêm biên tập viên nổi tiếng của chương trình tin tức hàng ngày Morning Joe (MSNBC) và tác giả sách bán chạy nhất của The New York Times, Knowing Your Value, đã giúp phụ nữ xây dựng định nghĩa thành công của mình dựa trên các cuộc trò chuyện sâu sắc với những người phụ nữ quyền lực và năng động, ý kiến của các nhà nghiên cứu và chuyên gia quan hệ, cùng với kinh nghiệm của chính bản thân cô ấy.
Một quán cà phê ở Portland, Oregon, Mỹ đã tạo ra một loại bánh ốc quế đặc biệt, gọi là "Portlandian Snail", được khách hàng yêu thích vì ngon và độc đáo. Tuy nhiên, ý tưởng ban đầu của chủ quán làm bánh ốc quế đó không phải là gì đặc biệt cả. Ban đầu, chủ quán chỉ đơn giản là muốn làm một chiếc bánh ốc quế để bán kèm trong quán cà phê của mình. Tuy nhiên, khi bắt đầu làm thử, anh ta đã thấy rằng công thức bánh ốc quế thông thường không đủ đặc biệt để thu hút khách hàng. Vì vậy, anh ta đã thử nghiệm nhiều cách khác nhau để làm cho bánh ốc quế của mình trở nên độc đáo hơn. Anh ta đã tìm kiếm trên Internet, thử nghiệm nhiều loại gia vị khác nhau và cuối cùng đã tạo ra một công thức bánh ốc quế độc đáo và ngon hơn bất kỳ công thức nào anh ta từng thử trước đó. Bánh ốc quế của anh ta đã trở thành một sản phẩm đặc biệt và giúp quán cà phê của anh ta trở thành địa điểm ăn uống được yêu thích tại Portland.
Cách đây nhiều năm, trong một chương trình đào tạo nội bộ Train the Trainer của công ty, sếp cũ của mình - CEO lúc bấy giờ - đã giới thiệu về phương pháp tư duy 6 chiếc mũ nhằm giúp phân tích và tư duy đa chiều khi xem xét một ý tưởng hay vấn đề, đặc biệt áp dụng trong các cuộc họp động não để đảm bảo không bỏ sót các khía cạnh quan trọng và tránh trao đổi lan man. Phương pháp tư duy này thực chất là nội dung của cuốn sách 6 CHIẾC MŨ TƯ DUY của TS. Edward de Bono - một nhà tư duy học, tác gia và tư vấn quản lý nổi tiếng với những đóng góp của mình trong lĩnh vực tư duy sáng tạo và phát triển tư duy phi tuyến tính.
Để thời gian đi bộ trong ngày không trở nên nhàm chán và dài đăng đẵng, mình thường kết hợp giải trí xem phim, nghe nhạc hoặc nghe sách nói từ các ứng dụng sách nói hoặc podcast. Nhờ vậy mà mình tìm thấy nhiều tựa sách hay để có thể tìm đọc sau đó kỹ hơn. Sách Dữ liệu nhỏ (Small Data) của tác giả Martin Lindstrom mà mình nghe được hôm qua khá thú vị cho những ai muốn hiểu thêm về cách thu thập, phân tích và sử dụng các thông tin về nhu cầu, sở thích, mối quan tâm của khách hàng để cải thiện sản phẩm, dịch vụ và nâng cao trải nghiệm khách hàng.
Ikigai là một từ tiếng Nhật, phát âm là "i-ki-ga-i". Từ này bao gồm các ký tự có nghĩa là "ý nghĩa" (意), "khí chất, tinh thần" (気), "liên kết, kết nối" (地), và "đồng hóa, hợp nhất" (合い). Ikigai là một khái niệm truyền thống của người Nhật và được sử dụng để chỉ một mục đích cuộc sống hoặc lý do để sống, có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc tìm kiếm hạnh phúc và ý nghĩa trong cuộc đời mỗi người. Nếu bạn vẫn thấy chưa hài lòng với cuộc sống của mình, với những điều mình đã đạt được và không thật sự cảm thấy hạnh phúc trên hành trình bạn đi thì hãy thử áp dụng để tìm ra ikigai của bạn nhé.
