ĐIỀU KHÓ NHẤT VỚI NGƯỜI QUẢN LÝ KHÔNG PHẢI LÀ KPI
Một người mới. Một người "từ trên trời rơi xuống". Một người không được hoan nghênh.
Như tình huống trong một bài đăng mình đọc gần đây:
"Mình nhận việc một tuần rồi. Mình ứng tuyển nhân viên nhưng do kinh nghiệm nhiều nên được đề xuất lên vị trí quản lý. Nhưng nhân viên cũ thì thờ ơ, không ai chịu đào tạo mình. Theo mọi người thì nên làm sao?"
Đã bao giờ bạn bước vào một tập thể mới — và cảm nhận rõ ràng rằng mình đang 'đứng ngoài cuộc chơi' chưa?
Mình cũng từng thấy lạc lõng như vậy.
Ngày mình được bổ nhiệm làm giám sát một nhóm bảy người, mình chỉ là một cô gái 23 tuổi nhiệt huyết, xông xáo. Nhóm của mình có những anh chị lớn tuổi hơn, giàu kinh nghiệm, trong khi mình không hề có chút kinh nghiệm quản lý nào.
Và mình đã sai ngay từ những bước đầu tiên.
Khi cố gắng chứng minh bản thân, hay đưa ra những yêu cầu cứng nhắc mà không giải thích rõ ràng. Các thành viên trong nhóm thì cho rằng mình đã thay đổi, không còn là người mà ngày trước luôn có những ý kiến xác đáng, vui vẻ, nhiệt tình và đứng về phía họ.
Dần dà, mình đã không còn được hiện diện trong các buổi tụ họp ăn uống của nhóm, mọi người im lặng và cách biệt mỗi khi mình xuất hiện.
Mình thao thức nhiều đêm liền, tự hỏi mình đã làm sai ở đâu?
Và rồi, mình tìm đến sự trợ giúp của một anh trong nhóm — người vui tính, dí dỏm và có tiếng nói trong tập thể. Nhờ anh mà mình hiểu ra mọi người đang nhìn mình như thế nào — và mình cần phải thay đổi điều gì để được họ đón nhận.
Lúc đó mình học được một bài học lớn:
Làm quản lý không phải là thể hiện quyền lực. Đó là hành trình xây dựng niềm tin và sự hợp tác — từng chút một, qua từng hành động nhỏ.
Sai lầm chính là người thầy tuyệt vời nhất.
Bạn không thể bắt người khác hợp tác chỉ vì bạn có chức danh. Bạn phải xứng đáng được tin.
---
Nếu bạn đang ở vị trí đó — đừng vội nản lòng.
Hành trình làm quản lý — đặc biệt là người mới — là hành trình "lên tàu" với một thuỷ thủ đoàn đã quen sóng nước cũ.
Để lái con tàu này, bạn cần hiểu rõ bản đồ — và hiểu từng người trên thuyền.
Đây là 5 bước mình đã làm — không chỉ khi mình 23 tuổi, mà trong suốt nhiều chặng đường sau này — khi thay đổi công việc, gia nhập một công ty mới, được thăng chức, hay thậm chí trở thành người đứng đầu chi nhánh ở một quốc gia khác, quản lý đội ngũ địa phương. Và mình tin rằng, nó cũng sẽ hữu ích cho bạn.
1. Quan sát & Lắng nghe — như một thuyền trưởng đứng trên boong tàu, nhìn gió chiều và cảm nhận sóng ngầm.
Là một người mới, đừng vội vàng thể hiện bản thân. Hãy dành vài tuần đầu tiên để quan sát và tham gia các cuộc họp mà không can thiệp. Quan sát, lắng nghe và đặt câu hỏi để hiểu rõ:
- Văn hóa công ty và đội nhóm
Mỗi tổ chức có một văn hóa riêng như một dòng nước ngầm định hình cách mọi người làm việc và giao tiếp. Hãy dành thời gian để hiểu rõ:
Điều gì được đánh giá cao nhất ở đây? Là hiệu suất công việc, sự đổi mới, hay tinh thần đồng đội?
Có những quy tắc ngầm nào tồn tại?
Những giá trị cốt lõi nào đang được thể hiện?
- Người có tiếng nói trong tổ chức/nhóm
Không phải lúc nào người có chức danh cao nhất cũng là người có ảnh hưởng nhất. Quan trọng hơn, ai là người được đồng nghiệp tin tưởng và lắng nghe?
Đó có thể là những người đã làm việc lâu năm, có chuyên môn vững vàng, luôn được đồng nghiệp chia sẻ vấn đề và tham khảo ý kiến.
Ai là người có khả năng kết nối và dễ dàng khiến cả nhóm mở lòng? Xây dựng mối quan hệ với họ giống như tìm được "người dẫn đường" đầu tiên trên con tàu mới.
- Đánh Giá Thách Thức Hiện Tại
Theo nghiên cứu của McKinsey, 44% nhân viên chống lại sự thay đổi vì họ không hiểu rõ mục tiêu của sự thay đổi đó. Hãy xác định rõ:
Đâu là những rào cản chính mà đội ngũ đang gặp phải?
Có xung đột hoặc mâu thuẫn nội bộ nào không?
Những quy trình nào đang cần cải thiện?
Giống như một bác sĩ giỏi, bạn cần chẩn đoán nguyên nhân chính xác trước khi đưa ra phương pháp điều trị.
2. Kết nối & Tìm điểm chung — để phá băng
Lẽ đương nhiên, không ai muốn làm việc với một người quản lý trịch thượng và hay thể hiện. Quan sát, lắng nghe, và tìm kiếm điểm chung là cách nhanh nhất để tạo sự kết nối.
Một nghiên cứu của Harvard Business Review chỉ ra rằng nhà lãnh đạo có mối quan hệ tốt với nhân viên có hiệu suất cao hơn 37%. Vậy làm thế nào để xây dựng mối quan hệ này?
Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ:
- Cùng ăn trưa
- Hỏi thăm về gia đình, sở thích
- Nhờ họ chia sẻ một kỹ năng mà họ giỏi
- Hỏi ý kiến, góc nhìn của họ về công việc hiện tại, điều có thể cải thiện và mong muốn của họ
Niềm tin không đến từ những bài diễn văn mà đến từ những lần chạm thật sự giữa người với người. Khi họ thấy bạn thực sự quan tâm.
Ở đội nhóm của bạn bây giờ — có ai mà bạn vẫn chưa thật sự 'ngồi xuống' để lắng nghe họ một lần nào chưa?
3. Thể hiện giá trị bản thân — không phô trương
Bạn không cần phải giỏi nhất để được công nhận. Nhưng bạn cần cho người khác thấy tinh thần học hỏi liên tục và sẵn sàng vượt qua khó khăn của mình.
- Tự học trước khi nhờ người khác: Luôn chủ động tìm kiếm tài liệu, xem video hướng dẫn, tham gia các khoá học online, tìm người mentor, hoặc học hỏi từ chuyên gia trong ngành. Nhân viên chỉ thật sự nể trọng khi họ thấy bạn luôn nỗ lực cải thiện mình.
- Chia sẻ kiến thức: Khi học được điều gì mới, đừng giữ cho riêng mình. Hãy chia sẻ lại với đội nhóm, truyền cảm hứng học tập và cùng nhau phát triển.
- Cùng đưa ra giải pháp, không chỉ nêu vấn đề: Khi gặp khó khăn, đừng chỉ phàn nàn hay đổ lỗi. Hãy chủ động đề xuất hướng xử lý với góc nhìn của bạn và bắt tay vào thực hiện.
- Hỗ trợ đội nhóm bằng hành động: Đôi khi việc bạn sẵn sàng xắn tay áo làm cùng nhân viên sẽ giá trị hơn bất kỳ bài phát biểu nào. Mình luôn tin: nhân viên quan sát hành động của bạn nhiều hơn là lắng nghe lời bạn nói.
Điều gì là minh chứng rõ nhất cho nỗ lực của bạn — mà đội nhóm có thể dễ dàng nhìn thấy?
4. Phản hồi và ghi nhận – xây dựng văn hóa lắng nghe và tin cậy
Theo nghiên cứu của Gallup, chỉ 26% nhân viên cảm thấy ý kiến của họ thực sự được lắng nghe tại nơi làm việc.
Là một người quản lý, phản hồi và ghi nhận không phải là điều "nên có" — mà là kỹ năng "bắt buộc phải có" để xây dựng sự tin cậy và gắn kết trong đội nhóm.
Hãy nhớ:
- Đừng đợi đến buổi đánh giá hiệu suất mới phản hồi.
- Đừng tiếc một lời khen đúng lúc.
- Đừng ngại nhắc nhở khi cần chỉnh sửa.
- Nhưng hãy làm điều đó bằng sự tôn trọng và chân thành.
Phản hồi kịp thời, rõ ràng — và ghi nhận những tiến bộ dù là nhỏ nhất — chính là cách bạn nuôi dưỡng một đội ngũ trưởng thành và có trách nhiệm.
Lần gần nhất bạn nói lời cảm ơn chân thành hoặc ghi nhận một hành động nhỏ của ai đó trong đội là khi nào?
5. Kiên nhẫn & Linh hoạt — vì niềm tin là thứ cần thời gian ủ
Niềm tin cũng như một chiếc bánh — phải ủ đúng thời gian mới nở đều và thơm được. Đừng vội vàng ép chín.
Nếu không có kết quả ngay lập tức, đừng nản lòng. Và cũng đừng bỏ mặc.
Hãy theo dõi sát sao. Mỗi nhân viên đều có phong cách làm việc và động lực khác nhau. Hãy điều chỉnh cách tiếp cận nếu thấy chưa phù hợp.
Cuối cùng, làm quản lý là hành trình học liên tục.
Quản lý không cần biết tất cả nhưng cần đủ khiêm tốn để học hỏi. Đủ kiên nhẫn để đồng hành. Đủ bản lĩnh để giữ vững kỷ luật — và cũng đủ chân thành để tạo kết nối.
Nếu hôm nay bạn cảm thấy lạc lõng giữa vị trí mới, giữa một tập thể chưa mở lòng với mình — hãy nhớ:
"Người lãnh đạo không được yêu vì chức danh. Người lãnh đạo được tin — vì cách họ nỗ lực và đối xử với con người."
Nếu bạn biết ai đó đang loay hoay trên hành trình làm quản lý — hãy chia sẻ cho họ bài viết này như một lời động viên nhỏ.
Biết đâu, chỉ một chia sẻ đúng lúc... lại có thể giúp ai đó vững vàng hơn giữa những ngày giông bão."
