KHI DASHBOARD KHÔNG LÊN TIẾNG, DỮ LIỆU IM LẶNG HAY LÃNH ĐẠO NÍN LẶNG?

Nguyến Thị Hồng Thúy • 16 tháng 5, 2025

Nghe có vẻ đơn giản. Nhưng theo GS, đó không chỉ là chuyện nộp báo cáo đúng hạn hay trình bày đẹp mắt. Đó là cách một tổ chức duy trì “mạch máu thông tin” – nơi mọi người biết đang làm gì, hiểu được người khác đang làm gì, và cùng nhau ra quyết định tốt hơn. Nơi mà báo cáo không chỉ là file đính kèm… mà là một hình thức đối thoại giữa con người – và hệ thống.


Khi bạn gửi báo cáo, bạn đang gửi điều gì – dữ liệu, hay tiếng nói của trách nhiệm?


Văn hóa báo cáo: Dòng chảy ngầm của một tổ chức lành mạnh


Hãy tưởng tượng một tổ chức như một con thuyền lớn giữa đại dương. Để đi đúng hướng, nó cần chiếc la bàn (dashboard), ánh sao dẫn đường (dữ liệu), và dòng liên lạc liên tục giữa các thủy thủ (văn hóa báo cáo). Khi văn hóa này không hiện diện, mỗi người sẽ chèo một hướng – tưởng đang cộng tác, nhưng thật ra đang tách rời.


Nhiều doanh nghiệp hiện nay vẫn nhìn báo cáo như một hình thức “đối phó”. Làm cho có, miễn là… “đủ file”. Nhưng điều thực sự cần là:


  • Chia sẻ thông tin trung thực, kịp thời.
  • Cảnh báo sớm rủi ro.
  • Hiểu được công việc của nhau để phối hợp, không đổ lỗi.
  • Tạo nền tảng cho hành động đồng bộ và đúng lúc.


Doanh nghiệp của bạn có đang trò chuyện bằng dữ liệu hay chỉ là độc thoại một chiều từ file Excel?


Khi dashboard trở thành tranh treo tường


Dashboard – bảng điều khiển doanh nghiệp vốn được sinh ra để giúp lãnh đạo nhìn thấy toàn cảnh và đưa ra quyết định đúng lúc. Nhưng trong nhiều tổ chức, dashboard lại giống như một bức tranh trang trí, có hình, có màu, nhưng không chỉ dẫn hay đưa ra điều gì quan trọng.


Tại sao?


Vì dữ liệu cung cấp không đủ, không đúng, không kịp thời. Dữ liệu không có “tiếng nói” nếu:


  • Được thu thập một cách qua loa.
  • Không được chuẩn hóa hoặc làm sạch.
  • Thiếu tính hệ thống và không kết nối với nhu cầu quyết định thật sự


Nếu dashboard không lên tiếng, ta nên trách dữ liệu, hay nên hỏi lại chính mình:

Mình đang muốn tìm hiểu điều gì từ nó?


Lãnh đạo và câu hỏi chưa từng được đặt ra


Một dashboard vô nghĩa không phải vì nó “không biết nói”, mà vì không ai biết cách lắng nghe.

Cũng như lãnh đạo giỏi không phải là người biết hết câu trả lời, mà là người biết đặt đúng câu hỏi. Khi lãnh đạo không rõ mình muốn đo lường gì, hay mục tiêu kinh doanh thật sự là gì, thì mọi dữ liệu đều chỉ là con số vô nghĩa.


Dữ liệu giống như tấm gương. Nó phản chiếu trung thực, nhưng chỉ khi người soi vào đó biết mình đang tìm kiếm điều gì. Đặt sai câu hỏi, bạn sẽ thấy sai hình. Nhưng nếu không hỏi gì cả, bạn chỉ thấy một khoảng trống vô hồn.


Lần cuối cùng bạn ngồi trước dashboard và hỏi: "Có điều gì quan trọng mà tôi đang bỏ lỡ?" là khi nào?


Khi dữ liệu nói mà không ai nghe


Một thực tế đáng buồn: dữ liệu vẫn đang lên tiếng mỗi ngày chỉ là không ai lắng nghe, không ai hiểu đúng, hoặc không ai phản hồi. Và đó là lý do vì sao nhiều tổ chức thu thập đủ loại chỉ số… nhưng lại chẳng thay đổi được điều gì.


Dashboard không phải là sản phẩm của công nghệ. Nó là sản phẩm của tư duy. Và nếu không được nuôi dưỡng bằng văn hóa báo cáo, năng lực đặt câu hỏi và phân tích dữ liệu, nó sẽ mãi là chiếc hộp đen – đẹp, nhưng câm lặng.


Chúng ta có đang biến công cụ chiến lược thành vật trang trí?


Vậy đâu là điều cốt lõi?


+ Trước tiên, văn hóa báo cáo không thể thiếu trong một tổ chức trưởng thành. Nó không phải là việc “gửi file mỗi tuần”, mà là một dòng chảy minh bạch, phản ánh đúng hiện thực, nuôi dưỡng niềm tin và hỗ trợ ra quyết định nhanh chóng.


+ Thứ hai, lãnh đạo cần rèn luyện tư duy dữ liệu. Không phải để làm nhà phân tích chuyên nghiệp, mà để hiểu rằng mọi quyết định tốt đều cần căn cứ rõ ràng. Biết nhìn số, đặt câu hỏi, và cảm được nhịp đập của tổ chức qua dữ liệu.


+ Thứ ba, dashboard chỉ thực sự hữu ích khi phục vụ hành động. Dù bạn có bao nhiêu biểu đồ, KPI, chỉ số – nếu không đưa ra được hành động thiết thực, dashboard cũng chỉ là “kẻ kể chuyện dở dang”.


Ba câu hỏi để bắt đầu lại


1. Chúng ta đang đo lường điều gì – và có thật đó là điều quan trọng không?

2. Tôi có thực sự lắng nghe dữ liệu – hay chỉ tìm kiếm điều tôi muốn nghe?

3. Mỗi báo cáo gửi đi – có giúp ai đó hành động tốt hơn không?


Dữ liệu không bao giờ im lặng. Nó chỉ chờ người đủ kiên nhẫn, đủ tinh tế để lắng nghe. Và đôi khi, dashboard không cần phải đao to búa lớn. Nó chỉ cần bạn hỏi nhẹ:

 “Có điều gì tôi nên biết… mà chưa kịp thấy?”


Gợi ý hành động cho bạn – dù bạn đang ngồi ở ghế lãnh đạo, hay đang chuẩn bị dữ liệu cho người lãnh đạo


Nếu bạn là lãnh đạo? Hãy bắt đầu từ một câu hỏi đúng.


"Tôi cần biết điều gì hôm nay để ra quyết định tốt hơn cho ngày mai?"

Đừng đợi đến lúc dashboard im lặng mới nhận ra mình đã đặt sai câu hỏi.


  • Rà soát lại hệ thống KPI: Liệu chúng có đang đo lường đúng điều bạn thực sự cần biết?
  • Họp nhóm với quản lý cấp trung: Lắng nghe họ kể chuyện qua dữ liệu – không chỉ qua cảm xúc.
  • Thử một buổi “Data Dialogue”: Giao tiếp với dữ liệu như một cuộc đối thoại, không chỉ là đọc số.


Nếu bạn là người hỗ trợ chuẩn bị báo cáo, dữ liệu, dashboard cho lãnh đạo?


Đừng chỉ cung cấp số. Hãy giúp lãnh đạo nghe thấy điều chưa được nói ra.

  • Đặt lại câu hỏi: Dữ liệu này phục vụ quyết định gì? Nếu tôi là lãnh đạo, tôi cần biết gì từ đây?
  • Làm nổi bật tín hiệu – không chỉ liệt kê số liệu: Hãy để dữ liệu kể chuyện.
  • Chủ động khuyến nghị: Nếu có rủi ro, mâu thuẫn hoặc cơ hội — đừng im lặng, hãy gợi mở.


Gợi ý bắt đầu hôm nay:


Gửi một email dashboard không chỉ với bảng số, mà kèm thêm 2 dòng:

 “Điểm bất thường tuần này là…”

 “Gợi ý điều chỉnh là…”


Hoặc tổ chức một phiên họp 30 phút với nhóm:

 “Chúng ta đang đọc dữ liệu — hay được dữ liệu dẫn dắt?”


Nếu bài viết này khiến bạn suy nghĩ thêm về cách tổ chức của mình đang lắng nghe – hay đang bỏ lỡ tiếng nói từ dữ liệu, hãy chia sẻ nó với đồng đội, cộng sự hoặc lãnh đạo của bạn.


Chia sẻ để lan tỏa tư duy dữ liệu – và cùng nhau kiến tạo văn hóa báo cáo thực sự có giá trị.

10 kiểu đổi mới sáng tạo - Ten Types of Innovation (Doblin Group)

Bởi Vivian Hong Ngoc Nguyen • 24 tháng 3, 2023
Trước khi iPhone ra đời, thị trường điện thoại di động đã có rất nhiều sản phẩm đa dạng từ các hãng khác nhau, bao gồm cả Nokia đang chiếm giữ ngôi vương lúc bấy giờ với kiểu điện thoại truyền thống nhiều phím bấm. Nhưng Apple đã đem đến một luồng gió mới với thiết kế sang trọng, đơn giản và tiện lợi, màn hình cảm ứng và hệ điều hành iOS đột phá. Nhờ đổi mới sáng tạo, iPhone đã trở thành một sản phẩm được ưa chuộng và đem lại lợi nhuận lớn cho Apple, củng cố vị thế của hãng trong lĩnh vực công nghệ. Điều này cho thấy đổi mới (innovation) là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp tiến bộ và phát triển khi tạo ra sản phẩm và dịch vụ mới hoặc cải tiến nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng, giúp doanh nghiệp giữ vững thị phần và tạo ra sự khác biệt so với đối thủ cạnh tranh. Ngoài ra, đổi mới còn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quá trình sản xuất, giảm chi phí, tăng năng suất và nâng cao chất lượng sản phẩm. Một trong những quyển sách mà bạn có thể tham khảo về đổi mới là 10 kiểu đổi mới - Nguyên tắc xây dựng Đột phá (Ten Types of Innovation - The discipline of building breakthroughs) được nghiên cứu và phát triển bởi Doblin, một công ty tư vấn đổi mới toàn cầu thuộc Deloitte, chuyên đồng hành cùng các doanh nghiệp và tổ chức đổi mới và phát triển.

Hãy tò mò như một đứa trẻ - A curious mind (Brian Grazer và Charles Fishman)

Bởi Vivian Hong Ngoc Nguyen • 17 tháng 3, 2023
Nếu bạn tìm kiếm một quyển sách để kích thích tư duy và sự sáng tạo, thì quyển sách "Hãy tò mò như một đứa trẻ" được viết bởi bộ đôi tác giả Brian Grazer và Charles Fishman là một lựa chọn tuyệt vời. Grazer là nhà sản xuất phim thành công nhất Hollywood từng nhận Oscar và đã sản xuất nhiều bộ phim ăn khách như "Apollo 13", "A Beautiful Mind", "The Da Vinci Code" và "Frost/Nixon". Ông cũng là người sáng lập của hãng sản xuất phim Imagine Entertainment, một trong những hãng phim độc lập lớn nhất tại Hollywood và từng được tạp chí Time bình chọn là một trong 100 người có tầm ảnh hưởng nhất thế giới.

5 người gặp trên thiên đường - The five people you meet in heaven (Mitch Elbom)

Bởi Vivian Hong Ngoc Nguyen • 13 tháng 3, 2023
Thường khi nghe sách nói, mình ưu tiên các sách về kinh doanh - quản trị để nâng cao kiến thức và tích lũy nhiều câu chuyện hay cho công việc của mình. Nhưng một lần tình cờ khi lướt qua danh mục sách nói, tựa đề "Năm người gặp trên thiên đàng" đập vào mắt mình. Và mình đã bị cuốn theo nội dung câu chuyện khi quyết định nghe thử chỉ vì tò mò phút ban đầu.

Gia tăng giá trị bản thân - Grow Your Value (Mika Brzezinski)

Bởi Vivian Hong Ngoc Nguyen • 8 tháng 3, 2023
Làm thế nào để nhận chân giá trị được bản thân mình và gia tăng giá trị ấy theo thời gian để có được một cuộc sống hạnh phúc, cân bằng giữa công việc và gia đình? Mika Brzezinski, người đẫn chương trình kiêm biên tập viên nổi tiếng của chương trình tin tức hàng ngày Morning Joe (MSNBC) và tác giả sách bán chạy nhất của The New York Times, Knowing Your Value, đã giúp phụ nữ xây dựng định nghĩa thành công của mình dựa trên các cuộc trò chuyện sâu sắc với những người phụ nữ quyền lực và năng động, ý kiến ​​của các nhà nghiên cứu và chuyên gia quan hệ, cùng với kinh nghiệm của chính bản thân cô ấy.

Đường cong sáng tạo - The Creative Curve (Allen Gannett)

Bởi Vivian Hong Ngoc Nguyen • 6 tháng 3, 2023
Một quán cà phê ở Portland, Oregon, Mỹ đã tạo ra một loại bánh ốc quế đặc biệt, gọi là "Portlandian Snail", được khách hàng yêu thích vì ngon và độc đáo. Tuy nhiên, ý tưởng ban đầu của chủ quán làm bánh ốc quế đó không phải là gì đặc biệt cả. Ban đầu, chủ quán chỉ đơn giản là muốn làm một chiếc bánh ốc quế để bán kèm trong quán cà phê của mình. Tuy nhiên, khi bắt đầu làm thử, anh ta đã thấy rằng công thức bánh ốc quế thông thường không đủ đặc biệt để thu hút khách hàng. Vì vậy, anh ta đã thử nghiệm nhiều cách khác nhau để làm cho bánh ốc quế của mình trở nên độc đáo hơn. Anh ta đã tìm kiếm trên Internet, thử nghiệm nhiều loại gia vị khác nhau và cuối cùng đã tạo ra một công thức bánh ốc quế độc đáo và ngon hơn bất kỳ công thức nào anh ta từng thử trước đó. Bánh ốc quế của anh ta đã trở thành một sản phẩm đặc biệt và giúp quán cà phê của anh ta trở thành địa điểm ăn uống được yêu thích tại Portland.

6 chiếc mũ tư duy - 6 thinking hats (Edward de Bono)

Bởi Vivian Hong Ngoc Nguyen • 3 tháng 3, 2023
Cách đây nhiều năm, trong một chương trình đào tạo nội bộ Train the Trainer của công ty, sếp cũ của mình - CEO lúc bấy giờ - đã giới thiệu về phương pháp tư duy 6 chiếc mũ nhằm giúp phân tích và tư duy đa chiều khi xem xét một ý tưởng hay vấn đề, đặc biệt áp dụng trong các cuộc họp động não để đảm bảo không bỏ sót các khía cạnh quan trọng và tránh trao đổi lan man. Phương pháp tư duy này thực chất là nội dung của cuốn sách 6 CHIẾC MŨ TƯ DUY của TS. Edward de Bono - một nhà tư duy học, tác gia và tư vấn quản lý nổi tiếng với những đóng góp của mình trong lĩnh vực tư duy sáng tạo và phát triển tư duy phi tuyến tính.

Small Data - Manh mối nhỏ mở ra xu hướng lớn

Bởi Vivian Hong Ngoc Nguyen • 2 tháng 3, 2023
Để thời gian đi bộ trong ngày không trở nên nhàm chán và dài đăng đẵng, mình thường kết hợp giải trí xem phim, nghe nhạc hoặc nghe sách nói từ các ứng dụng sách nói hoặc podcast. Nhờ vậy mà mình tìm thấy nhiều tựa sách hay để có thể tìm đọc sau đó kỹ hơn. Sách Dữ liệu nhỏ (Small Data) của tác giả Martin Lindstrom mà mình nghe được hôm qua khá thú vị cho những ai muốn hiểu thêm về cách thu thập, phân tích và sử dụng các thông tin về nhu cầu, sở thích, mối quan tâm của khách hàng để cải thiện sản phẩm, dịch vụ và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

IKIGAI - Công cụ tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống của người Nhật

Bởi Vivian Hong Ngoc Nguyen • 28 tháng 2, 2023
Ikigai là một từ tiếng Nhật, phát âm là "i-ki-ga-i". Từ này bao gồm các ký tự có nghĩa là "ý nghĩa" (意), "khí chất, tinh thần" (気), "liên kết, kết nối" (地), và "đồng hóa, hợp nhất" (合い). Ikigai là một khái niệm truyền thống của người Nhật và được sử dụng để chỉ một mục đích cuộc sống hoặc lý do để sống, có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc tìm kiếm hạnh phúc và ý nghĩa trong cuộc đời mỗi người. Nếu bạn vẫn thấy chưa hài lòng với cuộc sống của mình, với những điều mình đã đạt được và không thật sự cảm thấy hạnh phúc trên hành trình bạn đi thì hãy thử áp dụng để tìm ra ikigai của bạn nhé.